Budapeşt, 21 may 2025-ci il – Macarıstanın paytaxtında keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Dövlət başçılarının qeyri-rəsmi Zirvə görüşü Türk dünyasının gələcəyinə dair strateji baxışların təqdim edildiyi mühüm platforma oldu. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tədbirdəki çıxışı ilə həm təşkilatın gələcək fəaliyyət istiqamətlərini ortaya qoydu, həm də regional təhlükəsizlik, iqtisadi əməkdaşlıq və türk birliyinin gücləndirilməsi istiqamətində konkret çağırışlar səsləndirdi.
Prezident İlham Əliyev çıxışında vurğuladı ki, Türk Dövlətləri Təşkilatının inkişafı və möhkəmləndirilməsi Azərbaycanın xarici siyasətində önəmli yer tutur. O qeyd etdi ki, bu təşkilat yalnız ortaq tarix və mədəni irs üzərində qurulmayıb, eyni zamanda müasir dövrün geosiyasi və iqtisadi reallıqları əsasında formalaşır. Azərbaycanın təşəbbüsü ilə 2021-ci ildə təşkilatın institusional quruluşunun möhkəmləndirilməsi istiqamətində atılan addımlar artıq real nəticələr verməkdədir. “Türk dünyası artıq regional aktor olmaqla kifayətlənməməli, qlobal güc mərkəzinə çevrilmək istiqamətində addımlar atmalıdır,” – deyə Prezident Əliyev bildirib. Prezident Əliyevin çıxışında regionda sülh və əməkdaşlıq məsələləri də geniş yer aldı. O, Ermənistanla münasibətlərə toxunaraq qeyd etdi ki, sülh prosesinə Azərbaycan konstruktiv şəkildə yanaşır, lakin bu proses birtərəfli şəkildə irəliləyə bilməz. İlham Əliyev Ermənistanın 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatın şərtlərini yerinə yetirməməsini və xüsusilə Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı qeyri-konstruktiv mövqeyini ciddi problem kimi səciyyələndirdi. “Zəngəzur dəhlizi yalnız Azərbaycanın deyil, bütövlükdə Türk dünyasının birləşdirici infrastruktur layihəsidir. Bu layihə regionda inteqrasiya və ticarət əlaqələrinin inkişafı üçün açar rol oynayır,” – deyə Azərbaycan Prezidenti bildirdi. Çıxış zamanı Prezident İlham Əliyev Türk dövlətləri arasında əməkdaşlığın yeni mərhələyə keçməsi üçün əsas sektorları da qeyd etdi. Enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat dəhlizlərinin genişləndirilməsi və rəqəmsal transformasiya bu sahələrin başında gəlir. Azərbaycan bu istiqamətdə artıq real təşəbbüslərlə çıxış edir və regionun enerji və logistika mərkəzi kimi mövqeyini möhkəmləndirir. Bundan başqa, Prezident, elm və təhsil sahəsində gənc nəsillərin Türk dünyası dəyərləri əsasında yetişdirilməsinin vacibliyini qeyd edərək, ortaq universitet layihələrinin genişləndirilməsinin və mədəniyyət proqramlarının inkişaf etdirilməsinin əhəmiyyətini vurğuladı.
Prezident Əliyev həmçinin dünyada baş verən geosiyasi dəyişikliklər fonunda Türk dövlətlərinin bir-birinə dəstəyini və ortaq mövqelər formalaşdırmasının zəruriliyini qeyd etdi. Onun sözlərinə görə, siyasi sabitlik, hərbi əməkdaşlıq və informasiya təhlükəsizliyi məsələlərində koordinasiya vacibdir. “Türk Dövlətləri Təşkilatı vahid siyasi iradə ortaya qoymaqla beynəlxalq arenada hörmətə layiq bir aktora çevrilə bilər,” – Prezident Əliyev əlavə etdi. Budapeştdə keçirilən qeyri-rəsmi Zirvə görüşü Türk dünyasının birliyi, əməkdaşlığı və qarşılıqlı dəstəyinin növbəti mərhələyə keçməsi baxımından mühüm hadisə oldu.
Prezident İlham Əliyevin çıxışı, yalnız Azərbaycanın deyil, ümumilikdə Türk Dövlətləri Təşkilatının gələcək yol xəritəsinin müəyyənləşdirilməsi üçün strateji çərçivə təqdim etdi. Bu çıxış Azərbaycanın təşkilat daxilində liderlik mövqeyini bir daha təsdiqlədi və Türk dünyasının ortaq dəyərlər ətrafında birləşməsi üçün siyasi iradənin və praktik addımların vacibliyini nümayiş etdirdi.
Murad Zeynalov,
Yeni Azərbaycan Partiyası,Məsləhətçi
