28 May 1918-ci il tarixi Azərbaycan xalqının taleyində xüsusi yer tutur. Məhz həmin gün xalqımız tarixə öz möhürünü vuraraq Şərqdə və müsəlman dünyasında ilk dəfə demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət quruluşunu – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini (AXC) yaratdı. Bu gün Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yalnız Azərbaycanın deyil, bütövlükdə Şərq və islam coğrafiyasının ilk parlamentli respublikası idi. 23 ay mövcud olmuş bu dövlət, qısa ömrünə baxmayaraq, çoxsaylı fundamental addımlar ataraq müstəqil dövlətçiliyin əsaslarını qoydu. AXC-nin elan olunması ilə Azərbaycan xalqı ilk dəfə olaraq milli dövlətçilik idealına çatdı və öz müqəddəratını təyin etmək hüququnu reallaşdırdı. Cümhuriyyətin yaranması həmin dövrdə regionda gedən siyasi proseslərin nəticəsi idi. Çar Rusiyasının süqutundan sonra yaranmış boşluqdan istifadə edən azərbaycanlı siyasi elita, xüsusilə də Müsavat Partiyasının nümayəndələri, millətin iradəsini ifadə edərək Tiflisdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin istiqlaliyyətini bəyan etdilər.
1918-ci il mayın 28-də qəbul olunan İstiqlal Bəyannaməsi ilə Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini elan etdi. Bu bəyannamə Azərbaycan xalqının tarixində dönüş nöqtəsi oldu. Hökumət orqanları formalaşdırıldı, dövlət atributları qəbul edildi, milli ordu yaradıldı. Cümhuriyyət xalq hakimiyyəti, azadlıq, ədalət və bərabərlik prinsiplərinə əsaslanaraq fəaliyyət göstərdi. O dövrdə qadınlara seçki hüququnun verilməsi isə Azərbaycanı nəinki Şərqdə, hətta dünyanın bir çox inkişaf etmiş ölkələrindən də qabağa çıxardı. AXC-nin fəaliyyətində diplomatiya da mühüm rol oynadı. 1919-cu ildə Paris Sülh Konfransında Azərbaycan nümayəndə heyəti iştirak edərək dövlətin beynəlxalq tanınması üçün ciddi səylər göstərdi. 1920-ci ilin yanvarında isə Antanta dövlətləri Azərbaycanın müstəqilliyini de-fakto tanıdı. Bu fakt Azərbaycan diplomatiyasının böyük uğuru idi. Lakin AXC cəmi 23 ay yaşaya bildi. 1920-ci il aprelin 28-də bolşevik Rusiyası tərəfindən Azərbaycan işğal edildi və Cümhuriyyət süqut etdi. Amma bu qısa müddətli dövlətçilik təcrübəsi gələcək müstəqilliyimiz üçün möhkəm təməl oldu. 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikası öz müstəqilliyini bərpa edərkən məhz AXC-nin ideyaları və siyasi irsi əsas götürüldü. Bu gün Müstəqillik Günü yalnız tarixi bir bayram deyil, həm də milli kimliyimizin, azadlıq və demokratiya əzminin təcəssümüdür. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də dəfələrlə çıxışlarında vurğulamışdır ki, Azərbaycan xalqı öz müstəqilliyini qoruyub saxlamaq və inkişaf etdirmək üçün AXC-nin irsini daim yaşatmalıdır.
28 May – Müstəqillik Günü bizə yalnız tarixi keçmişimizi deyil, həm də gələcəyimizi xatırladır. Bu tarix müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin və milli həmrəyliyimizin təməlidir. Gənc nəslin bu tarixi bilməsi, dərk etməsi və gələcək nəsillərə ötürməsi isə vətənpərvərlik borcumuzdur.
İsmayıl Nağızadə,
Yeni Azərbaycan Partiyası, məsləhətçi
