Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Konfransı, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və dünya üzrə karbon emissiyalarını azaltmaq məqsədilə müxtəlif ölkələrin nümayəndələrinin bir araya gəldiyi ən böyük beynəlxalq tədbirdir. COP29-un ən böyük məqsədlərindən biri, qlobal istiləşməni 1.5°C ilə məhdudlaşdırmaq və karbon emissiyalarını azaldmaqdır. 2024-cü ildə bu məsələnin önəmi daha da artır, çünki 2030-cu ilədək karbon emissiyalarının böyük bir hissəsi azaldılmalıdır ki, Paris Sazişi çərçivəsindəki hədəflərə çatmaq mümkün olsun. COP29-da, dünya ölkələri karbon vergi sistemlərini tətbiq etməyi, fosil yanacaqlardan istifadəni azaldaraq təmiz enerji mənbələrinə keçməyi və sənayeləşmiş ölkələrə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə daha çox vəsait ayırmağı təklif edə bilərlər.
Bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələr iqlim dəyişikliyinin ağır nəticələrini daha çox hiss edirlər. COP 29-da, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə məqsədilə daha çox maliyyə və texnoloji yardımların göstərilməsi məsələsi müzakirə ediləcək. Bu yardımlar xüsusən su çatışmazlığı, quraqlıq və digər təbii fəlakətlərdən əziyyət çəkən ölkələrə yönəldiləcək. Eyni zamanda, iqlim dəyişikliyinə qarşı tədbirlər görən kənd təsərrüfatı və enerji sektorlarına da dəstək verilə bilər. COP29-da, yenilikçi iqlim texnologiyalarının tətbiqi və inkişafı müzakirə ediləcək. Bu, karbon tutma və saxlama texnologiyalarından tutmuş, bərpa olunan enerji sistemlərinə qədər geniş sahələri əhatə edir. Təkmilləşdirilmiş texnologiyalar, həm də karbon emissiyalarının azaldılmasına kömək edəcək və iqlim dəyişikliyinə qarşı davamlı həllər təklif edəcək.
İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün beynəlxalq miqyasda maliyyə vəsaitinin ayrılması böyük əhəmiyyət kəsb edir. COP29-da, inkişaf etmiş ölkələrdən inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə və uyğunlaşmağa kömək edəcək maliyyə yardımları vəsaitlərinin artırılması məqsədilə yeni tədbirlər təklif ediləcək. Bu məbləğlər, ekosistemlərin qorunması, təbii fəlakətlərdən zərər çəkən icmaların bərpası və ya yeni enerji infrastrukturlarının yaradılması kimi məqsədlərə yönəldilə bilər. COP29-da, beynəlxalq səviyyədə iqlim qanunvericiliyinin gücləndirilməsi və yeni hüquqi öhdəliklərin irəli sürülməsi mümkündür. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının və digər beynəlxalq təşkilatların təklif etdiyi yeni qanunlar, ölkələrin iqlim məqsədlərinə riayət etməsini təmin etmək məqsədini güdür. Bu qanunvericilik daha sərt standartlar və daha konkret təqvimlərlə yerinə yetiriləcək. Təbii fəlakətlər, iqlim dəyişikliyinin nəticəsi olaraq artan bir təhlükədir. COP29-da, bu təhlükələrin qarşısının alınması üçün risklərin qiymətləndirilməsi və erkən xəbərdarlıq sistemlərinin inkişafı məsələləri müzakirə edilə bilər. İqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə həm də daha güclü və çevik infrastrukturun qurulmasını tələb edir.
COP29, dünya üzrə iqlim dəyişikliyi məsələlərinin qlobal miqyasda müzakirə olunduğu bir platformadır. Bu tədbir, dünyanın müxtəlif regionlarında, xüsusən də gənclər və qadınlar arasında, iqlim dəyişikliyi ilə bağlı şüurun artırılması üçün bir imkan yaradacaq. Tədbir, həmçinin, müxtəlif sahələrdə iqlim dəyişikliyinə qarşı hərəkətə keçmək üçün sosial və iqtisadi stimullar təklif edəcək.
COP29, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə böyük əhəmiyyət kəsb edən bir mərhələdir. Bu konfransın nəticələri yalnız gələcəkdəki iqlim siyasətləri və iqtisadi inkişaf üçün deyil, həm də dünyada ekosistemlərin və həyatın davamlılığı üçün təməl daşını qoyacaq. Nailiyyətlər, yalnız dövlətlər arasında razılaşmalardan ibarət olmayacaq, həm də qlobal miqyasda həm fərdi, həm də kollektiv səylərlə həyata keçiriləcək tədbirlər vasitəsilə gerçəkləşəcək. COP29-un uğurlu nəticələri, qlobal istiləşmənin qarşısını almaq və daha yaşanabilir bir gələcək qurmaq məqsədinə xidmət edəcək.
Mətanət Cəfərova,
YAP-ın fəalı
